Jak pomóc dziecku, które ma problem z koncentracją uwagi?

Twojemu dziecku trudno jest skupić przez dłuższy czas swoją uwagę? Prosisz swoją pociechę o coś, a masz wrażenie, że komunikat nie dotarł?

Ten krótki artykuł odpowie na pytania:

  1. Czym jest koncentracja uwagi?

  2. Co pomaga dziecku skupić swoją uwagę?

  3. Jak możesz wzmacniać koncentrację uwagi dziecka w domu? 

No to zaczynamy! Na chwilę skupmy swoją uwagę i zastanówmy się czym jest koncentracja uwagi?

1. Koncentracja uwagi

to zdolność skierowania uwagi na określone zadanie, myśl lub czynność i jednoczesne ignorowanie rozpraszających bodźców z otoczenia oraz utrzymanie skupienia na danej czynności przez określony czas. Jest kluczowym elementem rozwoju dziecka, wpływającym na zdolności uczenia się, radzenia sobie ze stresem i skutecznego wykonywania różnych zadań.

2. Czynniki wpływające na koncentrację uwagi u dzieci:

Środowisko

Odpowiednie otoczenie może znacząco wpływać na zdolność dziecka do skupienia uwagi. Bezpieczne, ciche i pozbawione rozpraszaczy miejsce do nauki jest kluczowe. Spróbujmy tak zorganizować przestrzeń dziecka, żeby było jak najmniej rozpraszaczy.

Należą do nich m. in.: elektronika, hałas, bałagan, napięta atmosfera.

Sen

Brak odpowiedniej ilości snu może prowadzić do problemów z koncentracją. Zapewnienie regularnych i odpowiednich godzin snu jest niezwykle istotne. Dziecko zmęczone i śpiące nie będzie miało sił na wytężoną pracę mózgu. Nauka stanie się trudniejsza, a sytuacje z pozoru pozytywne mogą powodować nieadekwatne reakcje emocjonalne dziecka. Nawet nam dorosłym ciężko jest się skupić, kiedy jesteśmy niewyspani, a zatem zadbajmy, żeby dziecko spało przynajmniej 8 godzin w nocy.

Zdrowa dieta

Odżywianie ma bezpośredni wpływ na funkcje mózgu. Dieta bogata w składniki odżywcze, może wspierać koncentrację. Często największym marzeniem dziecka jest to, żeby w śniadaniówce były same cukierki i słodkości. Jednak nie można zapominać o tym, że to kanapka, owoc, warzywa są podstawą właściwego posiłku dla dziecka. Niech batonik będzie dodatkiem i deserem. 

Aktywność fizyczna

Regularna aktywność fizyczna sprzyja poprawie krążenia krwi do mózgu, co z kolei wpływa korzystnie na koncentrację i funkcje poznawcze. Zadbajmy o to, aby dziecko miało swoją pasję, dodatkowe zajęcia, na których będzie mogło rozwijać inne zdolności niż edukacyjne.  Jeśli Twojemu dziecku trudno jest wysiedzieć dłuższy czas przy odrabianiu pracy domowej – zróbcie jedno ćwiczenie a następnie przerwę na ruch (zabawa w chowanego, 5 pajacyków). Czasem dziecku prościej jest wrócić do zadań po takim przerywniku.

Rozwój emocjonalny

Problemy emocjonalne, jak stres czy niepokój, mogą zakłócać zdolność dziecka do koncentracji. Wspieranie zdrowego rozwoju emocjonalnego jest kluczowe. Zadbajmy więc najpierw o podstawowe potrzeby dziecka jakimi są emocje czy poczucie bezpieczeństwa.

Porządek

Uporządkowanie miejsca pracy, swoich rzeczy czy też przeznaczenie konkretnego czasu na naukę, pracę pomaga dzieciom skupić uwagę na rzeczach ważnych. Pomóżmy dziecku zadbać o higienę pracy- będzie to przekładało się na dłuższą koncentrację uwagi.

3. Ćwiczenia i metody wzmacniające koncentrację uwagi:

  • Gry kreatywne: Gry planszowe, puzzle, klocki Lego, układanki i inne angażujące umysł są doskonałym sposobem na rozwijanie koncentracji. Nie posiadasz gry w domu? Zróbcie ją wspólnie z dzieckiem! Niech samo wymyśli oprawę graficzną i reguły. To będzie świetny trening dla mózgu.

  • Techniki oddechowe: Ćwiczenia oddechowe mogą pomóc dziecku w utrzymaniu spokoju i skupienia. Prosta technika, jak skupienie się na głębokim oddechu przez kilka minut, może przynieść pozytywne efekty. Spróbuj pooddychać razem z dzieckiem- to dla dziecka najlepsza zachęta.

  • Aktywne przerwy: Krótkie przerwy z aktywnościami fizycznymi, takimi jak skakanie czy krótki spacer, mogą pomóc w zresetowaniu umysłu i poprawie koncentracji. A może szybka konkurencja, która zaangażuje więcej domowników?

  • Planowanie czasu: Pomoc w organizacji czasu, tworzenie planów dnia i tygodnia pomaga dziecku w zrozumieniu, co jest ważne do zrobienia, co z kolei ułatwia utrzymanie koncentracji. Niech dziecko uczestniczy w tworzeniu planu- warto, aby narysowało szatę graficzną, dorysowało wykrzykniki przy rzeczach ważnych. Pozwoli to na poczucie sprawczości i dziecko chętniej będzie stosowało się do współtworzonego planu.

  • Zabawy sensoryczne: Dzieci uczą się poprzez zmysły. Zabawy sensoryczne, takie jak dotykając różne tekstury czy korzystanie z kolorowych przedmiotów, mogą stymulować mózg i pomagać w skupieniu uwagi. Martwisz się, że nie masz dostępu do zabawek sensorycznych? Masz ich mnóstwo w codziennym użytku! Zrób z dzieckiem pierogi
    i niech to ono wyrabia ciasto, powąchajcie różne przyprawy i zróbcie zgadywankę z ich nazwami. Tworząc notatki zróbcie to w formie angażującej ruch - bieganie do kolorowych elementów przy klasyfikacji wyrazów do grup. Uruchomienie wielu zmysłów pomoże skoncentrować się później na zadaniu J

Zrozumienie, że dziecko z nadpobudliwością nie zachowuje się tak z wyboru, ale z potrzeby, jest kluczowe dla właściwego podejścia. W przypadku podejrzenia ADHD lub innych zaburzeń, ważne jest skonsultowanie się ze specjalistą.

Wzmacnianie koncentracji uwagi u dzieci to proces, który wymaga uwagi, cierpliwości i zaangażowania ze strony rodziców. Odpowiednie środowisko, zdrowy tryb życia oraz zastosowanie różnorodnych ćwiczeń i metod mogą skutecznie wspomóc rozwój umiejętności koncentracji. Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne, więc warto dostosować podejście do jego indywidualnych potrzeb i preferencji. Konsekwentne praktyki wspierające koncentrację mogą przynieść długofalowe korzyści w zdolnościach uczenia się i radzeniu sobie z życiowymi wyzwaniami.

 

Natalia Marzec
Natalia Marzec
Jestem psycholożką dziecięca i pedagożką, piszę artykuły na naszym blogu, a na co dzień pracuję w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi. Jestem również Trenerką TUS.

Od zawsze wiedziałam, że chcę pracować z dziećmi, mam jednak świadomość, że aby w pełni wesprzeć dziecko trzeba być otwartym na potrzeby całej rodziny. Stąd też moja praca w głównej mierze ukierunkowana jest na współpracę z Rodzicami.