Jak wspierać koncentrację uwagi u dzieci?

Dorośli często pragną, aby dzieci umiały skoncentrować się na jednej czynności czy wykonać bez rozpraszania się różne zadania, które według rodziców czy nauczycieli są bardzo ważne. Nie mamy wątpliwości, że tak kluczowe umiejętności jak choćby pisanie, czytanie czy liczenie wymagają ćwiczenia. Jednak kiedy dzieci mają inny pomysł na spędzenie czasu niż wypełnianie kart pracy czy kaligrafowanie liter - kręcą się, wiercą, zmieniają temat, wstają, chcą się bawić - możemy czuć irytację i frustrację: “To przecież tylko jedno zadanie, jak się skoncentruje zrobi je w 5 minut i będzie miał z głowy”. Jednak nie jest to takie proste. Wypowiedzenie magicznych słów “skup się!” nie sprawi, że dziecko siłą woli zmusi się do skończenia nudnej czynności. Jak działa u dzieci koncentracja i jak możemy ją wspierać?

Rozwój mózgu ma bezpośredni wpływa na zdolność koncentracji u dzieci:

• Małe dzieci (1-3 lata): mogą skupić się na zabawie przez około 15 minut. Przy innych zadaniach uwaga może być znacznie krótsza.

• Przedszkolaki (3-5 lat): koncentracja może trwać od 20 do 30 minut, w zależności od aktywności.

• Dzieci w wieku szkolnym (6-8 lat): zaleca się przerwy co 30-45 minut, zwłaszcza podczas trudniejszych zadań. Na koncentrację wpływa także ich ogólny stan – na przykład zmęczenie.

• Młodzież i dorośli (13+ lat): mogą koncentrować się od 45 do 60 minut przed koniecznością zrobienia przerwy.

Jak mózg się koncentruje?

Mózgi dzieci (i dorosłych) naturalnie opierają się monotematycznym i nieangażującym zadaniom. Nuda i brak nowych bodźców sprawiają, że trudniej jest się skupić. Dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, potrzebują zewnętrznego wsparcia, aby znaleźć motywację do zadania.

• Oczekiwania: musimy być świadomi, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Nierealistyczne oczekiwania mogą prowadzić do frustracji zarówno u dziecka, jak i opiekuna.

• Okoliczności: fizyczne i emocjonalne warunki, takie jak konflikty czy niepokojące informacje, mogą wpłynąć na zdolność koncentracji.

• Bezpieczeństwo: stres i niepewność to wielkie bariery dla koncentracji. Zapewnienie bezpiecznego otoczenia w domu i szkole jest fundamentalne.

1. Odpowiednie warunki: znajdź i dostosuj warunki, które najlepiej wspierają koncentrację Twojego dziecka, czy to cisza, czy tło muzyczne.

2. Podział zadań: dzielenie zadań na mniejsze części może pomóc dzieciom lepiej zarządzać swoją uwagą.

3. Zabawa i ruch: zabawa jest kluczowa dla zdrowego rozwoju dzieci. Czas na aktywność fizyczną i relaks jest tak samo ważny jak czas na naukę.

4. Wsparcie emocjonalne: rozmowy o uczuciach i potrzebach mogą pomóc dzieciom lepiej radzić sobie w trudnych momentach.

5. Alternatywne metody edukacji: nie każde dziecko odnajduje się w tradycyjnym modelu edukacyjnym. Warto rozważyć inne opcje, takie jak edukacja domowa, leśna czy demokratyczna, które mogą lepiej odpowiadać na indywidualne potrzeby dziecka.

Rozumienie i wspieranie koncentracji u dzieci to proces, który wymaga cierpliwości i elastyczności. Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne i zasługuje na indywidualne podejście.