NVC, czyli porozumienie bez przemocy z Twoim dzieckiem

NVC - Porozumienie bez Przemocy

NVC (z ang. nonviolent communication), znane w Polsce także pod nazwą Porozumienie bez Przemocy, to metoda wyrażania siebie, swoich uczuć, potrzeb i myśli w sposób, który pomaga budować relacje oparte na empatii. Twórcą NVC jest Marshall B. Rosenberg (1934-2015), amerykański psycholog, mediator i trener, który ponad 40 lat swojego życia poświęcił na uczenie innych lepszej komunikacji i pokojowego rozwiązywania konfliktów. 

Porozumienie bez Przemocy nazywane jest niekiedy językiem serca lub językiem żyrafy, ponieważ symbolem tego stylu komunikacji jest właśnie to zwierzę - spokojne, łagodne, o wielkim sercu, które ze swojej perspektywy jest w stanie zobaczyć i zrozumieć więcej. NVC uczy, jak wyrażać się klarownie i precyzyjnie, być autentycznym i spójnym w słowach i czynach, rozpoznawać swoje potrzeby i uczucia, a także komunikować je w bezpieczny i  pełen szacunku do drugiej osoby sposób. 

Jak założenia NVC mogą wspierać rodzica?

NVC jest nie tylko modelem komunikacji, ale i sposobem postrzegania świata. Każdy człowiek miewa w relacjach momenty zwątpienia czy frustracji - a w rodzicielskiej rzeczywistości mogą one pojawiać się ze zdwojoną siłą. Dziecku, które dopiero uczy się życia, może być zwyczajnie trudno odnaleźć się w świecie pełnym niezrozumiałych dla niego zasad i zależności. Niezrozumienie to prowadzi do częstych tarć i konfliktów na linii dziecko-rodzic.

Jako dorośli mamy już w swojej mentalnej skrzynce pewne narzędzia, do których sięgamy, próbując poradzić sobie z trudnymi momentami. Bywa jednak, że dopada nas bezradność i nie rozumiemy zachowania naszego dziecka. Czasem taka relacja przypomina bardziej walkę, niż współpracę. Pomocna może wtedy być próba spojrzenia na dziecko przez "okulary" porozumienia bez przemocy. 

Oto kluczowe założenia NVC, które mogą wesprzeć w zmianie postrzegania drugiego człowieka:

• Wszystkie działania są próbą zaspokojenia swoich potrzeb

• Wszyscy ludzie mają takie same potrzeby i różne sposoby (strategie) na ich zaspokajanie

• Ludzie nie działają przeciwko nam, ale ku spełnieniu swoich potrzeb

• Konflikty powstają na poziomie strategii, a rozwiązania na poziomie potrzeb

• Potrzeby wszystkich są tak samo ważne

• Ludzie chętnie przyczyniają się do dobra innych, kiedy robią to dobrowolnie

• Nie ma dobrych i złych uczuć - one jedynie informują nas, czy nasze potrzeby są zaspokojone, czy nie

• Każdy przejaw agresji, osądzania, gniewu jest tragiczną próbą zaspokojenia swoich potrzeb

Język empatii - klucz do porozumienia bez przemocy

Empatia, wokół której obraca się idea NVC, jest zdolnością do bycia w kontakcie ze sobą i z innymi na poziomie czucia - „serca”. Im więcej jej doświadczamy - od innych i od siebie samych - tym więcej lekkości może pojawić się w naszych relacjach. Mówienie językiem empatii często nie jest jednak "domyślne" i wymaga od nas uważności na słowa, jakie wypowiadamy. 

Jakich słów i zwrotów unikać, żeby budować kontakt, zamiast stawiać relacyjne mury? 

“Zabójcy empatii”:

• Zwroty Ty zawsze.../Ty nigdy... "ty zawsze byłaś taka uparta"

• Porównywanie "a nie mogłaś narysować tak jak Tosia? Zobacz, jak jej to ładnie wyszło"

• Umniejszanie i bagatelizowanie "no już nie płacz, przecież nic się nie stało"

• Ocenianie "ale pięknie powiedziałeś ten wierszyk!", "Nie wypada tak brzydko mówić"

• Edukowanie, upominanie "ja na twoim miejscu bym tak nie mogła, zrób coś z tym"

• Licytowanie "u mnie to było jeszcze gorzej.."

Co zamiast tego? 

“Sprzymierzeńcy empatii":

• Słuchanie bez komentowania, dopowiadania, popędzania

• Bycie obecnym i uważnym 

• Współodczuwanie

• Używanie parafrazy

• Upewnianie się, że dobrze rozumiemy "czy dobrze rozumiem, że…", "Czy chodzi o to...?"

• Używanie formy pytającej "czy chcesz teraz usłyszeć, jakie mam myśli na ten temat?" 

• Nawiązania do uczuć i potrzeb "och, słyszę, że czujesz…", "czy potrzebujesz teraz…"

Używanie języka empatii może być początkowo trudne i przychodzić z wysiłkiem - zupełnie jak w sytuacji, kiedy rozpoczynamy treningi na siłowni: zwykle nie mamy dobrej kondycji i szybko się męczymy. Z czasem pojawia się więcej łatwości i lekkości, więcej pewności. Jeśli więc szukasz czegoś, co pomoże Ci nawiązywać i podtrzymywać wspierające, dobre relacje z dziećmi i dorosłymi, to NVC jest doskonałą metodą do wypróbowania.